Merkez Bankası Kararları ve Forex Piyasasına Etkileri

Para politikası, adı üstünde piyasadaki toplam para miktarı ile oynanmasıdır. Yine teknik olmayan bir örnekle açıklarsak:

Merkez Bankası kararları forex piyasasını doğrudan etkiler
Merkez Bankası kararları forex piyasasını doğrudan etkiler

Dünyada iki ülke olduğunu düşünün. Birinin para miktarı diğerine göre yükselirse, para miktarı daha fazla olan ülkenin parasının değeri düşer. Esasında ülkemizde çok da yabancı olmadığımız bir durum. Özellikle geçtiğimiz 20 yılda para basarak enflasyon körükleyen ve bu şekilde sürekli devalüasyon yaratan hükümetlerimiz oldu.

Kuşkusuz oldukça basite indirgeyerek anlatmaya çalıştığım para politikası sadece bunlarla sınırlı değil. Para politikalarından sorumlu olan kurumlar yine döviz piyasasının başrol oyuncusu olan merkez bankalarıdır. Merkez bankaları bu politikalarını piyasa müdahaleleri ve faiz pencereleri ile kontrol ederler. Merkez Bankası piyasada daha fazla para olmasını istediğinde bono alımına çıkabilir, faizleri düşürebilir veya, direk olarak piyasaya para enjekte edebilir.

Örnek olarak global ekonomik krizde, merkez bankalarının genel yaptığı uygulama, piyasaya para enjekte etme, bono satın alma gibi girişimlerde bulundu.

Peki merkez bankaları neden piyasalardaki para miktarı ile neden oynama ihtiyacı duyar? Çoğu zaman merkez bankaları kendi ülkelerindeki kurların değerini etkilemek için piyasaya müdahale eder. Bu durum genellikle para basılarak diğer ülke para birimlerinden satın alınması yoluyla olur. Örnek olarak Türk Lirasının değerinin çok yükseldiğini düşünen Türkiye Merkez Bankasının yapması gereken daha fazla Türk Lirası basarak, diğer dövizlerden satın almasıdır. Bu durumda Dolar karşısında Türk Lirası değerinin çok yükseldiği düşünülürse, merkez bankası dolar satın alacaktır. Bu durumda piyasada daha fazla Türk Lirası daha az dolar kalacağından Doların Türk Lirası karşısında değeri artacaktır.

Bu tür bir yaklaşım genel olarak enflasyonun da artmasına sebep olur. Fakat merkez bankaları bono ihraç ederek, bu durumun önüne geçerler. Diğer bir bakışla ekonomiden basılan para kadar para çekilmiş olur.

Tüm forex işlemlerinde olduğu gibi, kurlar çift taraflıdır. Yani sadece Türk Lirasının değerinden bahsedilemez. Türk Lirasının Dolar karşısındaki değerinden bahsedilebilir. Dolayısıyla, Türk Merkez Bankası dövize müdahale ederken ekonomi üzerinde maksimum etkide olacak kuru seçmek zorundadır. Bu da genellikle Dolar veya Euro olacaktır.

Bunun yanında, Merkez Bankasının düşünmesi gereken ikinci konu ise, satın aldığı döviz kurunun bilançosunda görüneceğidir. Dolayısıyla ekonomisi riskli bir ülkenin para birimini satın almak her zaman dezavantajlı olacaktır. Dünya üzerinde çoğu merkez bankası bu nedenle piyasa müdahalelerini dolar üzerinden gerçekleştirir.