Forex Piyasasında Vadeli İşlemler ve SWAP işlemleri

Aşırı teknik bir tanıma girmeden diyebiliriz ki adı üstünde olduğu gibi vadeli işlemler gelecekte teslim yükümlülüğü bulunan işlemlerdir. İngilizce olarak Forward terimi ile ifade edilir. Böyle bir işlemin geçerli olabilmesi için hangi forex çifti üzerine yapıldığı, hangi fiyattan yapıldığı ve hangi tarihte teslim yükümlülüğü bulunduğunun belirtilmesi gerekir.

Diğer piyasalarda olduğu gibi forex piyasasında da forward işlemler türev ürünler arasında yer alır. Türev ürünler yine adından da anlaşılacağı gibi bir üründen türetilen ürünlerdir. Forex piyasası için örnek olarak ağustos vadeli EUR/USD forward ürünü EUR/USD üzerine kurgulanmış bir üründür.

Forward ürünlere genellikle borsalarda rastlayamayız. Daha çok durumu ve kişiye özel olarak üretilmiş ürünler olduğu için genellikle iki taraf arasında alım satımı yapılır. Bununla beraber forward piyasası hacminin hiç de küçümsenemeyecek düzeyde olduğunu belirtmek gerekir.

Genellikle küçük yatırımcılar olarak bizlerin forward piyasası ile çok fazla işimiz olmaz. Ama forward ürünlerin fiyatları ve fiyatlandırılması tüm forex tüccarları için dikkat edilmesi gereken bir husustur. Forward ürünlerin fiyatlandırılması genel olarak ülkeler arasındaki faiz farklarına göre yapılır.

Örnek olarak Türk Merkez Bankasının beklenen faizi Amerikan Merkez Bankası beklenen faizinden yüksekse, Türk Lirasının kuvvetleneceğini ve bu nedenle forward ürünlerin daha pahalı olacağını söyleyebiliriz. Merkez Bankalarının faizlerine ilişkin beklentilerini değiştirmesi forward ürünlerinin de direkt olarak fiyatlarının değişmesine neden olur.

Her ne kadar forex tüccarlarının forward fiyatlarına karşı dikkatli olması gerektiğini söylesek de, forex fiyatlarının tahmin edilmesi için çok büyük bir değeri olduğu düşünülmez.

SWAP

Swap esas olarak forex ticaretimizin temelini oluşturan üründür. Dünyadaki forex işlemlerinin önemli bir kısmı swaplar üzerinden gerçekleştirilmektedir. Yine çok fazla teorisi ve detayına girmeden swap işlemlerini iki döviz kurunun önce belli bir tarihte ve belli bir fiyattan el değiştirmesi sonrasında ise farklı bir tarihte bu değişimin tersinin yapılmasıdır.

Forex ticaretinde swap en yaygın üründür.
Forex ticaretinde swap en yaygın üründür.

Özellikle finansal kurumlar, forexten para kazanmaya çalışan tüccarlar ve merkez bankalarının swap işlemlerini yaptığı söylenebilir.

Finansal kuruluşların swap yapmasındaki esas amaç, döviz borçlarına ilişkin vadenin ertelenmesini sağlamaktır. Örnek olarak bir finansal kuruluşun dolar karşılığı Türk Lirası ödemesi için halihazırda bir anlaşması varsa, ve bunu bir ay ileri taşımak istiyorsa, bir aylık TRL/USD yani Türk Lirası Döviz swapı alabilir. Şirketler bu şekilde borç veya alacağını öteleyebilir.

Merkez Bankaları ise, genellikle piyasalara derinlik sağlamak amacıyla swap ürünleri ile ilgilenirler. Örnek olarak Amerikan kredi krizinde Merkez Bankası FED, dünyanın önde gelen birkaç bankasına swap imkanı açarak, Dolara olan ihtiyacın ötelenmesini sağlamıştır. Bu şekilde krizden çıkıldığında swapın geri çevrilmesi ve dolayısıyla düşük maliyetli bir finansman oluşturulması sağlanmıştır.