Çin para birimi Yuan veya Renminbi olarak adlandırılır ve kısaltması ise RMB’dir. Çin Yuan’ı şu anda dünyanın en önemli para birimlerinden biri olarak addedilemektedir. Bunun nedeni kuşkusuz Çin in dünyanın ikinci büyük ekonomisi haline gelmiş olması ve uluslararası ticaret hacminde aslan payını alıyor olmasıdır.

Çin hükümeti ise para birimini serbest dalgalanmaya bırakmıyor. Çin Yuanının değeri ABD Dolarına çıpalı olarak hareket etmekle beraber, Çin hükümetinin ekonomik politikası olarak değeri oldukça düşük tutulmaktadır. Değeri düşük olan Yuan kuşkusuz ülkenin ürettiği ürünlerin daha ucuza mal olmasını sağlamakta ve bu şekilde Çin ihracatına destek vermektedir.

Çin Yuanı Amerikan Dolarına göreli olarak geçtiğimiz yıllarda oldukça değerlenmiştir. Fakat bu değerleme daha önce belirttiğim gibi, Çin Merkez Bankası tarafından sıkı bir şekilde kontrol edilmiştir. Bu çıpalama sistemini ayakta tutabilmek için Çin Merkez Bankası geçtiğimiz yıl 40 milyar doların üzerinde bir değerde döviz almak zorunda kaldı.

Çin Merkez Bankası kendi sınırlarında Yuan’ı kontrol etmekle kalmayıp, uluslararası piyasalarda da kontrolü elde tutmak istiyor. Bu nedenle ülkeden Yuan çıkışını ve ülkeye girişini sıkı bir şekilde izleme altında tutuyor.

Ticaret ve reel sektörün bu hacminin yanında Çin’in finansal piyasaları oldukça yetersiz ve sığ piyasalardır. En önemli problem ise piyasa işlemlerindeki şeffaflık eksikliğidir. Halka açık şirketlerin çoğu devlet tarafından kontrol edilmektedir. Ne yazık ki ülkemizde olduğu gibi Çin’de de devlet kontrolü altındaki şirketlerde yolsuzluk oldukça yüksek boyuttadır.

Ülkemizde borsaların ve sermaye piyasasının halk tarafından eleştirildiği en önemli konu yabancı giriş ve çıkışının oldukça kolay olmasıdır. Bu durum da piyasalara bir taraftan derinlik kazandırdığı gibi, bir taraftan da borsanın batış ve çıkış yönünde çok hızlı hareket etmesine neden olmaktadır.

Çin bunun tam tersine yabancıların piyasaya girişini ve çıkışını oldukça zorlaştırmıştır. Dış doğrudan yatırım gibi ülkemizde el üstünde tutulan yatırım yöntemlerinde bile Çin’de lokal partnerler ile şirket kurma zorunluluğu bulunmaktadır.

Çin hükümeti özellikle son 10 yılda toplam ticaretini Çin Yuanı üzerinden gerçekleştirebilmek için önemli çabalar sarfetti. Bunun amacı Çin Yuan’ını Amerikan Dolarının tahtına oturtabilmektir. Fakat bu çabaların sonuçları hep sınırlı kaldı. Özellikle şu andaki toplam ticaret hacminin %10’dan daha azının Çin Yuanı üzerinden gerçekleşiyor olması bunun en önemli kanıtıdır. Çin Merkez Bankasının çabalarının boşa gitmesinin en önemli nedeni ise, başta belirttiğim Merkez Bankası politikasıdır. Diğer bir değişle, Yuan’ın aşırı derecede kontrol edilmesidir.

Türkiye’de de çoğu ekonomiste sorulduğunda Çin Yuan’ının değerinin çok düşük olduğunu belirtir. Bu değer düşüklüğünün nedeni kuşkusuz finansal değil politik kararlardır. Belirttiğim gibi ihracatın desteklenmesi bunun en önemli nedenidir.

Egzotik Para Birimleri

Her ne kadar ilk okunuşta akla heyecanlı gelse de esasında bu para birimlerinin egzotik ülkelerle alakası yoktur. Egzotik, genel terminoloji olarak Euro, Dolar gibi esas para birimleri haricinde kalan para birimlerine verilen ortak isimdir.

Bu para birimlerinin diğer bir ortak yanı ise ülkelerin genelde gelişmekte olan ekonomiler olmasıdır. Dolayısıyla Egzotik para birimleri yerine gelişmekte olan para birimleri ifadesini de sık sık duyabilirsiniz.

Bu ekonomilerin en önemli ortak noktası, yüksek büyüme hızlarının yanında yüksek enflasyon oranlarına sahip olmalarıdır.  Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi sağlam ve şeffaf bir finansal piyasaları bulunmaz.

Türkiye ekonomisinin de dahil olduğu bu grup global ekonomi büyüme modundayken, diğer para birimlerinden daha hızlı yükselir tam tersi durumda ise düşerler.

Egzotik para birimlerinin toplam döviz ticaretindeki yeri %5’in altındadır.

Bunun yanında ekonomistlerin buluştuğu en önemli nokta ise, büyümekte olan ülkelerin para birimlerinin forex ticaretinin de geleceği olduğudur. Global büyüme hızının yarısından fazlası bu ülkelerden gelmektedir. Bu ülkeler ortalamada %5’in üzerinde bir hızla büyürken, gelişmiş ekonomilerin ortalama büyüme hızı bunun yarısındadır.

Bunun yanında gelişmekte olan ülkeler kendi para politikalarını koruyabilmek için önemli derecede döviz rezervi bulundurmak zorundadır.

Bunların forex ticareti açısından en önemli sonucu ise, bu para birimlerini ki buna Türk Lirası da dahil kısa vadelerde alıp satmak genelde mantıksızdır. Bu para birimlerine yatırım yapılmalı yani orta ve uzun vadeli düşünülmelidir.

Burada bir diğer taktik ise egzotik para birimlerinin sürü halinde hareket etmesidir. Özellikle kriz dönemlerinde gelişmekte olan ülkeler olarak kalsifikasyona tutulan para birimleri beraber düşerler. Yani Meksika pezosu değer kaybederken genelde Türk Lirası ve Güney Afrika Randı da değer kaybeder. Fakat global ekonomik durum düzgünken birbirleri arasında çok fazla bağıntı olmaz.

Global durum problemsizken ayrı ayrı hareket etmelerinin en önemli nedeni, ekonomilerin yapısının farklılığıdır. Örnek olarak Brezilya yüksek faiz oranları ile genelde finansal ticaretten destek alır. Bunun yanında Güney Afrika önemli bir altın üreticisi olarak altın fiyatları ile orantılı olarak hareket eder. Güney Kore daha çok teknoloji ağırlıklı bir ekonomisi olduğundan, teknoloji yönündeki uluslararası manipülasyonlara açıktır.

Son olarak Türkiye üzerinden bir örnekle yazımı bitireceğim. Bu son gruptaki ülkelerin en önemli özelliği kendi para birimlerine diğerlerinden daha fazla değer vermesidir. Örnek olarak Türkiye 17 Aralık ve sonrasındaki krizde günlük ve hatta saatlik olarak döviz satış ihalelerine çıkmıştır.

Ülkemizde 80lerdeki ekonomik değişim ile ihracat destekleyen ekonomiler sınıfına girdi. Dolayısıyla büyüme için esas hedef ihracatın artırılmasıdır. Bunun için para politikasında yapılabilecek en kolay işlem ise Türk Lirasının değerinin düşük tutulmasıdır.